خبرگزاری حوزه/ یکی از فیلمهای مهمی که هم اکنون بر پرده سینماهای کشور است فیلم «اشباح» اثر داریوش مهر جویی است.
*تفقد امام خمینی(ره) افتخار مهرجویی
این فیلم از آن جهت مهم است که دارویش مهرجویی تنها کارگردان ایرانی است که یکی از فیلمهای کارنامه او یعنی «گاو» مشخصا مورد تأیید و تفقد حضرت امام خمینی(ره) قرار گرفت.
فیلم گاو که در زمان ساخت و اکران خود، توانست جریانی نوین در سینمای بی رمق ایران در رژیم شاهنشاهی به وجود آورد و برگ برنده ای بشود در کارنامه کارگردانش.
*اشباح هم در نوع خود، اثر مهمی است.
اثری که به بازنمایی دو موقعیت و دو جغرافیای انسانی در اتمسفر سیاسی و فرهنگی ایران پیش و پس از انقلاب می پردازد.
فیلمی که در آن زندگی سیاه و نابودشده یک تیمسار رژیم شاهنشاهی را شاهدیم که با ظلم و تعدی و تجاوز، به زیرپاگذاشتن حقوق دختر جوانی که خدمتکار اوست دست می زند.
در ادامه شاهد، فروپاشی روحی و جسمی این تیمسار و در نهایت خودکشی او هستیم و البته دنبال کننده میراثی که او از خود بر جای نهاده.
میراثی که تیرگی و ظلم و سیه روزی را برای او، خانواده اش و خدمتکارش به دنبال دارد.
*گذر زمان و انقلاب در حیات آدمی
در ادامه داستان، با یک گذر زمانی شاهد دوران جدید در زندگی آدمهای قصه هستیم.
دورانی که با روشنایی و امید و حرکت، ممزوج شده و تلخی و تاریکی و سیه روزی رژیم گذشته را به روشنان تلاش و تکاپو و خواستن و امید در دوران جدید مبدل می کند.
دختر برجای مانده از آن خدمتکار، اینک با شیین زبانی و شور و نشاطی که در خود می بیند، به دنبال فتح قله آرزوها و آرمانهایش، نمادهای بارزی از شوق و تکاپو را به منصه ظهور و بروز می رساند.
*حکایت قصه ای نمادین از جامعه ای در گذار
اگر بنا باشد با مرور این داستان و یادآوری وجوه داستانی و استعاریش نگاه دقیق تری به فیلم اشباح داشته باشیم، باید گفت؛ ماجرا از آنجا آغاز می شود تیمسار سلیمانی که درگیر مسائل حاد زندگی است با همسر خود دچار مشکلات عجیبی می شود. سارا در کشاکش زندگی پرتلاطم خود با تیمسار، به فکر رهانیدن خود از زندگی است و در تقابل عشق و عقل که در قاموس مقررات جاری او نمی گنجد. دایی‌بابا وکیل خانواده در تلاش آرام کردن اوضاع است و از سوی دیگر، معمار برای اهداف خود شرایط سختی را برای ناجی خانم و دخترش بوجود آورده است. مازیار نیز پس از آمدن به ایران درام‌های تازه ای را رقم می زند و اهالی خانواده چون شبح های سرگردان، بدنبال خلوت های زندگی خود می گردند.
و همین منظومه داستانی، موقعیتی می شود برای باروری درام در امتداد یک استعاره.
*حرکت از تاریکی به روشنایی
حرکتی که از دوران منحوس رژیم طاغوتی، آرام آرام به دوران تثبیت شادی و کورسوی امید در آسمان آبیِ امید و تلاش و لبخند منتهی می شود.
در واقع می توان گفت؛ فیلم سینمایی «اشباح» یک درام سخت و مهیب و سهمگین است برای روایت استعاری آنچه بر بخشی از این مردمان جامعه ایرانی رفته است که هم جبر زمانه و هم موقعیت شخصیشان از آنها ابزارهایی ساخته برای کامجویی وابستگان دیکتاتوری طاغوتی.
*پایان شب سیه سپید است
اما همین نسل و قشر اجتماعی نیز با گذر زمان و عبور دوران، برای نسل بعدی خود، میراثی روشن‌تر و امیدوارانه تر دارد. میراثی که دیگر نه نشانه های سیه بختی و درد و رنج، که نمادهای شور و امید را می توان در آن یافت.
فرزند باقی مانده از آن خدمتکار مظلوم و ستم‌کشیده، تبدیل می شود به نوگلی در بوستان آرزوها و آرمانهایش که با حضوری شیرین و شاد، نویدبخش آینده ای زیبا و امیدوارانه برای خانواده ای می شود که از دوران از هم پاشیدگی رهیده و در بستر حرکت به سوی آینده ای تابناک قدم برمی دارد.
*کانون خانواده؛ هرم گرمای محبت 
خانواده ای که می تواند دور یک میز بنشیند و از شادی و امید و آرزو بگوید و برای آینده ای که موهوم نیست و در دسترس، برنامه ریزی کند.
اما بد نیست در اینجا نگاهی گذرا و فشرده وموجز داشته باشیم به کارنامه و زندگی داریوش مهرجویی سازنده فیلمهای پرخاطره و ماندگار سینمای ایران و به ویژه فیلم مهم و تکرارناپذیر گاو همانطور که گفتیم تنها فیلمی است که حضرت امام خمینی(ره) از آن بردند و مورد تفقد و تقدیر خویش قرار دادند.
"اشباح" جدیدترین ساخته داریوش مهرجویی کارگردان قدیمی و با سابقه سینمای ایران پس از فیلم هایی چون "چه خوبه که برگشتی"، "نارنجی پوش"، "آسمان محبوب"، "طهران تهران"، "سنتوری"، "مهمان مامان" و... است.
*مهرجویی کیست؟
داریوش مهرجویی متولد 1319 است. و دارای مدرک لیسانس فلسفه از دانشگاه UCLA.
مهرجویی پس از اتمام تحصیل در آمریکا مدتی سردبیری نشریه «پارس ربویو» در لس‌آنجلس را به عهده گرفت. در سال 1345 به ایران باز می گردد و فیلم تجاری الماس 33 را می سازد که با شکست همه جانبه روبرو می شود. در سال 1348 و با ساخت فیلم «گاو» به همراه فیلم «قیصر» پایه گذار نوع جدیدی از سینما می شود. گاو به شدت مورد استقبال واقع می شود.
استقبالی که از مردم گرفته تا منتقدان و از طیف نیروهای عادی و افراد مذهبی گرفته تا والاترین مقام دینی کشور را شامل می شود.
*از «گاو» تا «هامون» از «مهمان مامان» تا «اشباح»
در سال 1368 با ساخت فیلم "هامون"، زندگی روشنفکران را به تصویر می کشد که سخت مورد پسند منتقدان و تماشاگران قرار می گیرد و بعدها در نظرسنجی های مختلف به عنوان فیلم محبوب تماشاگران انتخاب می شود.
در سال 1376 مهرجویی داستان زیبای درخت گلابی را به تصویر می کشد که یکی از ماندگارترین فیلمهای نوستالژیک سینمای ایران نام می گیرد.
بعد از ساخت "درخت گلابی"، مهرجویی با ساخت دو فیلم بلند "میکس" (1378) و "بمانی" (1380) نتوانست موفقیت اش را تکرار کند. اما در سال 1382 با ساخت "مهمان مامان" به جایگاه قبلی اش بازگشت و در سال 1385 با ساخت فیلم جنجالی "سنتوری" اثری حساس و پرحاشیه را در کارنامه فیلمسازی خویش به ثبت رساند.
*ادامه ای بر روند تجربه گرایی
اما می توان گفت «اشباح» هم ادامه ای است بر روند فیلمسازی سالهای اخیر مهرجویی که نوعی از تجربه گرایی و توجه به عوالم کمتر دیده شده و بازنمایی وجوهی خاص از حیات بشری در گستره جغرافیایی ایران و شرق را دنبال می کند.
فیلمی که هم می توان وجهی از محاکات و سرنوشت ظالمان رژیم طاغوت را در آن دید و هم جنبه ای از سرنوشت محتوم و مکتوم بشر را که برای بهتر و انسانی ترشدنش، راهی جز امید و رستگاری ناشی از آن برایش قابل تصور نیست.
*پایان شب سیه سپید است
اینکه حتی از دل رنج و مرارات کلفتی که مورد تعرض و حمله وحشیانه یکی تیمسار طاغوتی قراگرفته می توان امید به دنیا آمدن فرزندی را داشت که جز نور و امید و زیبایی چیزی از این دنیا نمی بیند و نمی فهمد و نمی خواهد.
و نکته حایز اهمیت در «اشباح» هم همین است.
چیزی که شاید توجه به آن برای جامعه امروز ما بیش از هر چیز نیاز و ضرورتی اجتناب ناپذیر است. نیست؟
